Przyszedł w końcu czas na długo oczekiwane spotkanie z Joanną, z Nakła nad Notecią (niem. Nakel an der Netze). Dotychczas była to znajomość wyłącznie internetowa, ale już przyniosła (nam) wyraźne korzyści – otwarła nam oczy na interesujący region Polski: Krajnę.
Z Asią spotkaliśmy się w Jej rodzinnym mieście, przed Muzeum Ziemi Krajeńskiej. Pracuje tam jej kuzyn Krzysztof, który zadał sobie trud i oprowadził nas po tymże.
A co to było za oprowadzanie!
Erynii przypomniało pana Magistra w najlepszej formie. Wracając do miasta: założone ono było przez Pomorzan, przypuszczalnie już w IX w., a w wieku XI było znaczącym już w regionie grodem. Wtedy to, z niemałym trudem, zostało zdobyte przez Polan, ale do końca nie wiadomo kto i ile razy je zdobywał – historia jest tyleż bogata co nieudokumentowana. Geograficznie należące do Pomorza, które kończyło się nad Notecią, historycznie zaś bardziej do Wielkopolski, w końcu było na granicy a Wielkopolska była (chyba) wyższa kulturowo. Nazwa Krajna wywodzi się zresztą z faktu bycia „na kraju” (wrogich) regionów: Polski i Marchii Brandenburskiej od zachodu oraz Prus od północnego wschodu. Od średniowiecza też wiele się zmieniało. Była tu Polska, która stworzyła tu starostwo nakielskie. Były i zabory, które to starostwo likwidowało, chcących osłabić miasto ze sporym odsetkiem Polaków, co im się nawet udało. Władza lokalna przeszła wtedy do Wyrzyska.
Zabytków też zostało niewiele, a jak już to raczej z późniejszych wieków. Istniejący tu według dokumentów zamek Polan „pilnujący” grodu Pomorzan został przez ostatniego właściciela rozebrany, a teren splantowany tak, że nawet nie można się domyśleć dawnej lokalizacji murów na wzgórzu zamkowym. Miasto odżyło na przełomie XIX i XX wieku, gdy zbudowano Kanał Bydgoski. Pojawiły się (obecnie zabytkowe) spichrze zbożowe (i nie tylko). O bogactwie gospodarczym i kulturowym miasta przed II wojną światową może świadczyć 40 restauracji i hoteli, park z kortami tenisowymi i strzelnicą, trzy dworce kolejowe (pasażerski, towarowy oraz kolejki wąskotorowej).
Jak w większości polskich miast znacząca większość przemysłu znajdowała się w rękach zasymilowanych rodzin żydowskich. Ciekawostką Nakła nad Notecią był Oskar Robinson, który we własnej rzeźni peklował i puszkował wieprzowinę (cokolwiek niekoszerną) oraz boczek (równie niekoszerny) i eksportował puszki do USA jako „Polish Ham” – no w końcu nie jadł więc koszernością przejmować się nie musiał. Pan Oskar wojny nie dożył, padł był trupem przy stole do ruletki kasyna w mieście południowej Francji (prywatnie podejrzewamy, że chodzi o Niceę). Doszukaliśmy się również informacji, że ostatnim miejscem pobytu Robinsona był Wiedeń – w sumie też piękne miasto. Małżonka wraz z potomstwem zdołała uciec na zachód jeszcze w 39′. Inni Żydzi tyle szczęścia nie mieli. Niemcy bardzo sprawie rozwiązali tu „kwestię żydowską”. Nie oszczędzono nawet kirkutu (myślimy, że nie tylko Niemcy się tu wykazali!). W efekcie z zabytków pożydowskich zachowało się parę macew – głównie pod postacią kostki brukowej, której spora część, poza muzeum, znajduje się na posesjach prywatnych. Właściciele „tego bruku” nie bardzo chcą się z nim rozstać. Trochę ich nawet rozumiemy – ceny materiałów budowlanych ostatnio bardzo podskoczyły…
Z ciekawostek ekspozycyjnych zauroczyły nas drewniane pralki na korbkę firmy Miele i KaDe, a także metalowe wanny, w których można było brać kąpiel siedząc, kołysząc się, a nawet brać prysznic, o ile do obudowy podpięło się wąż z wodą. Takich cudeniek jeszcze nie widzieliśmy. A wszystko to lokalne zasoby, niektóre dostarczone przez rodzinę Joanny i Krzysztofa.
Jeszcze raz udowodniło nam to starą prawdę, że nawet małe i na pierwszy rzut oka niczym nie wyróżniające się miasteczko nabiera blasku gdy spotka się ludzi z pasją.

Oprócz Muzeum mieliśmy okazję obejrzeć Przystań Powiat Nakielski – wyśmienicie zaprojektowany, wybudowany i działający obiekt użytku publicznego, gdzie mogą znaleźć dla siebie miejsce i turyści, i mieszkańcy, i uczniowie szkoły żeglugi śródlądowej – jednej z niewielu, które jeszcze w Polsce zostały.